Işgın - Yayla Muzu
Işgın - Yayla Muzu
Geçenlerde İstanbul'da semt pazarında gençten bir adam tezgahında hiç görmediğim bir bitki satıyordu. İlgilenip sorunca Doğu'da dağlarda yetişir, her derde devadır, genellikle çiğ olarak yenir diye anlatmaya başladı. Hemen dış kabuğunu soyup tatmam için verdi. Son derece ekşi bir tadı vardı. Kabuğu muz gibi kolayca soyularak yendiği için yayla muzu, dağ muzu, Doğu muzu, Kürt muzu, Zaza muzu olarak da bilinirmiş. Doğu Anadolu Bölgesinin yüksek kesimlerinde ilkbaharda yetişen bu bitki yörede özellikle çocuklar tarafından çok sevilir, erik gibi yenirmiş.
Işgın Nedir ve Işgın Hakkında Bilgiler
Familyası: Çobandeğneğigiller (Polygonaceae)
Latince Adı: Rheum Ribes
Yöresel Adları: Rebez, ışkın, uçkun, uşgun, ışgun, eşgın, ohçur, ribes, rihî
Yetiştiği Yerler: Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Ağrı, Bingöl, Elazığ, Hakkari, Kars, Van ve Sivas'ın yüksek dağlık kesimlerinde kayalık ve çakıl yamaçlarda yabani olarak yetişir.
Tadı: Oldukça ekşidir ve lifli bir yapısı vardır.
Görünümü: 50- 60 santim yüksekliğindeki bitkinin tabanında toplanmış kocaman yaprakları vardır. Bitkinin tepesinde ise başak şeklinde sarı çiçekleri vardır. Kırmızımsı renkli saplarının dış yüzeyi tüylüdür.
Mevsimi: İlkbaharda çıkar, Haziran sonuna kadar devam eder.
Yenilen Kısmı: Saplarının ve sürgünlerinin tüylü kabuk kısmı soyulur ve tuzlanarak çiğ olarak yenir. Genellikle çiğ olarak tüketilen ışgının kavurması, omleti ve değişik yöresel yemekleri yapılır. Yumurtalı yemeğini yapmak için kabuğu soyulur ve ufak ufak doğranır, tavada kısık ateşte soğan gibi iyice öldürüldükten sonra içine yumurta kırılır. Yurtdışında özellikle Almanya, İngiltere ve İsveç gibi ülkelerde ışgın pastalara, keklere konulmakta, komposto ve reçel yapımında kullanılmaktadır.
Besin Değerleri ve Faydaları: Yüksek oranda C vitamininin yanı sıra A, E ve B vitaminleri içerir. Oldukça lifli (posalı) bir gıda olduğu için bağırsakları çalıştırır, kabıza karşı etkilidir. Özellikle yemeklerden sonra yenilen ışgın hazmı kolaylaştırır ve mideyi rahatlatır. Mide yanmalarını giderir, kusmayı engeller. Kan şekerini düşürücü ve dengeleyici özelliği vardır. Polifenol denilen bir kimyasal içeren ışgın kanserli hücrelerin gelişmesini önlemektedir. Hamile ve emziren kadınların kullanması önerilmez. Yaprakları yenmemelidir. Zehirleyici özelliği olan oksalik asit içerir.
Kaynak : http://www.yemekmutfak.com
Geçenlerde İstanbul'da semt pazarında gençten bir adam tezgahında hiç görmediğim bir bitki satıyordu. İlgilenip sorunca Doğu'da dağlarda yetişir, her derde devadır, genellikle çiğ olarak yenir diye anlatmaya başladı. Hemen dış kabuğunu soyup tatmam için verdi. Son derece ekşi bir tadı vardı. Kabuğu muz gibi kolayca soyularak yendiği için yayla muzu, dağ muzu, Doğu muzu, Kürt muzu, Zaza muzu olarak da bilinirmiş. Doğu Anadolu Bölgesinin yüksek kesimlerinde ilkbaharda yetişen bu bitki yörede özellikle çocuklar tarafından çok sevilir, erik gibi yenirmiş.
Işgın Nedir ve Işgın Hakkında Bilgiler
Familyası: Çobandeğneğigiller (Polygonaceae)
Latince Adı: Rheum Ribes
Yöresel Adları: Rebez, ışkın, uçkun, uşgun, ışgun, eşgın, ohçur, ribes, rihî
Yetiştiği Yerler: Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Ağrı, Bingöl, Elazığ, Hakkari, Kars, Van ve Sivas'ın yüksek dağlık kesimlerinde kayalık ve çakıl yamaçlarda yabani olarak yetişir.
Tadı: Oldukça ekşidir ve lifli bir yapısı vardır.
Görünümü: 50- 60 santim yüksekliğindeki bitkinin tabanında toplanmış kocaman yaprakları vardır. Bitkinin tepesinde ise başak şeklinde sarı çiçekleri vardır. Kırmızımsı renkli saplarının dış yüzeyi tüylüdür.
Mevsimi: İlkbaharda çıkar, Haziran sonuna kadar devam eder.
Yenilen Kısmı: Saplarının ve sürgünlerinin tüylü kabuk kısmı soyulur ve tuzlanarak çiğ olarak yenir. Genellikle çiğ olarak tüketilen ışgının kavurması, omleti ve değişik yöresel yemekleri yapılır. Yumurtalı yemeğini yapmak için kabuğu soyulur ve ufak ufak doğranır, tavada kısık ateşte soğan gibi iyice öldürüldükten sonra içine yumurta kırılır. Yurtdışında özellikle Almanya, İngiltere ve İsveç gibi ülkelerde ışgın pastalara, keklere konulmakta, komposto ve reçel yapımında kullanılmaktadır.
Besin Değerleri ve Faydaları: Yüksek oranda C vitamininin yanı sıra A, E ve B vitaminleri içerir. Oldukça lifli (posalı) bir gıda olduğu için bağırsakları çalıştırır, kabıza karşı etkilidir. Özellikle yemeklerden sonra yenilen ışgın hazmı kolaylaştırır ve mideyi rahatlatır. Mide yanmalarını giderir, kusmayı engeller. Kan şekerini düşürücü ve dengeleyici özelliği vardır. Polifenol denilen bir kimyasal içeren ışgın kanserli hücrelerin gelişmesini önlemektedir. Hamile ve emziren kadınların kullanması önerilmez. Yaprakları yenmemelidir. Zehirleyici özelliği olan oksalik asit içerir.
Kaynak : http://www.yemekmutfak.com
